Ramayan

## ४. रामायण (Rāmāyaṇa) रामायण महर्षि वाल्मीकि रचित एक महान् महाकाव्य हो। यसमा करिब २४ हजार श्लोक छन् जसले भगवान् रामको जीवनयात्रा, चरित्र, संघर्ष र आदर्शलाई चित्रण गरेका छन्। रामायणलाई *आदिकाव्य* भनिन्छ, किनभने यसलाई संस्कृत काव्य परम्पराको प्रथम महाकाव्य मानिन्छ। यसमा अयोध्याका राजकुमार रामको वनवास, रावणसँगको युद्ध, सीताको पतिव्रता चरित्र, हनुमानको वीरता र लक्ष्मण, भरत जस्ता भाइहरूको आदर्श प्रेमको कथा वर्णन छ। रामायण केवल कथा मात्र होइन, यसले धर्म (कर्तव्य), नीति (आचरण) र आदर्श जीवनशैलीलाई शिक्षाको रूपमा प्रस्तुत गर्छ। नेपाल, भारत र दक्षिण–पूर्व एशियाका विभिन्न क्षेत्रहरूमा रामायणका विभिन्न संस्करण र अनुवाद पाइन्छन्। भानुभक्त आचार्यले नेपालीमा अनुवाद गरेर यसलाई जन–जनमा पुर्‍याएका थिए। यसरी रामायण धार्मिक, सांस्कृतिक र साहित्यिक दृष्टिले मानव सभ्यताको अनमोल सम्पत्ति हो।