Kushesvar Mahadev (Adilinga) कुशेस्वर महादेव : 1/64

Kushesvar Mahadev Temple

कुशेश्वर महादेव मन्दिर नेपालको सिन्धुली जिल्लाको दुम्जामा अवस्थित छ। कुशेश्वर महादेव मन्दिरमा रहेको आदिलिंग पृथ्वीको पहिलो शिवलिङ्ग हो। "आदि" अर्थात् पहिलो वा प्रथम , तसर्थ जगत् को पहिलो शिवलिङ्ग भएकोले आदिलिङ्ग भनिएको हो। यो नेपालका प्रमुख चौसट्ठी लिङ्गहरू मध्ये एक हो। यो मन्दिर सुनकोशी नदीको किनारमा अवस्थित छ जहाँ सुनकोशी र लीलावती (हाल इन्द्रावती भनेर चिनिन्छ) नदीहरूको संगमस्थल छ। कुशेश्वर मन्दिर सहित वरपरका क्षेत्रहरूलाई सामूहिक रूपमा दुर्गातीर्थ भनिन्छ।

यस तीर्थमा विभिन्न काल-खण्डमा गरिएका तपस्याहरू

देव र असुरहरूको तपस्या
पहिलो सत्ययुग (सत्ययुग) को प्रारम्भिक दिनहरूमा, देव र असुर दुवैले एकअर्का विरुद्धको युद्धमा विजय प्राप्त गर्ने लक्ष्यका साथ यहाँ तपस्या गरे। देवहरू विजयी भए र अमरावतीमा शासन गरे, तर युद्धमा मरेका असुरहरूले देवी दुर्गाको कृपाले दिव्य धाम प्राप्त गरे।

भ्रष्टको तपस्या
भ्रष्ट नामक एक अत्यन्त पापी ब्राह्मण एक रात दुर्गातीर्थ पुगे। लिंग चोर्ने मनसायले, उनले यसलाई छोए र उठाउने प्रयास गरे। लिंगको पवित्र खरानीले उनको निधार छोयो। उनले मन्दिरमा चढाइएको फलफूल पनि खाए र नदीको पानी पिए। नदीको किनारमा त्यो चिसो रातमा उनको मृत्यु भयो। भगवान शिवका दूत आए र उनलाई शिव लोकमा लगे, जहाँ उनी भगवान शिवका गणहरू मध्य एक भएर बसे।

विरूपाक्षको तपस्या
चर्मरोगबाट पीडित र उद्देश्यहीन भटकिरहेका विरूपाक्ष नामका एक पापी ब्राह्मण थिए। एकदिन उनि ऋषि ने (ने मुनि) को संरक्षणमा पुगे। ऋषि नेको सल्लाह पालन गर्दै उनले पवित्र कोशी नदीमा स्नान गरे, आदिलिङ्गको पूजा गरे र कठोर तपस्या गरे। उनको छालाको रोग पूर्णतः जाती भयो।


Litterateur

Page article "Kushesvar Mahadev Adilinga" -by Dr. Kalinkaar Dipendra

References

  • Himvatkhanda, Prof. Dr. Veni Madhav Dhakal, Vidyarthi Pustak Bhandar, 2075

Last updated on

March, 06, 2025


Want to add, change or edit parts of this article? Click here to send your suggestions / corrections


For editors

Comments